Wanneer zijn achternamen ontstaan?

De meeste mensen hebben een achternaam, maar waarom eigenlijk? En wanneer zijn achternamen ontstaan? In dit artikel duiken we in de geschiedenis van achternamen in Nederland.

De oorsprong van achternamen

De oorsprong van achternamen ligt in de Middeleeuwen. In die tijd was het gebruikelijk om mensen aan te duiden met hun voornaam en een toevoeging die iets zei over hun afkomst, beroep of uiterlijk. Zo kon iemand bijvoorbeeld Jan de Bakker heten, of Klaas van der Veen.

Deze toevoegingen werden ook wel bijnamen genoemd. Ze waren nodig omdat er in die tijd nog geen officiële registratie van personen was. Als er meerdere mensen waren met dezelfde voornaam, was het dus belangrijk om te weten wie wie was.

Na verloop van tijd werden deze bijnamen steeds vaker gebruikt als vaste achternaam. Dit gebeurde vooral in steden, waar de bevolking groeide en er meer behoefte was aan een duidelijke identificatie van personen.

De invoering van de Burgerlijke Stand

In 1811 werd in Nederland de Burgerlijke Stand ingevoerd. Dit betekende dat er voortaan een officiële registratie was van geboortes, huwelijken en overlijdens. Ook moesten mensen voortaan een achternaam opgeven.

Deze achternaam hoefde niet per se dezelfde te zijn als de bijnaam die iemand al had. Mensen mochten zelf een achternaam kiezen, maar deze moest wel voldoen aan bepaalde regels. Zo mocht de achternaam niet al bestaan en moest hij fatsoenlijk zijn.

Veel mensen kozen voor een achternaam die iets zei over hun beroep, zoals Bakker of Smid. Anderen kozen voor een achternaam die verwees naar hun afkomst, zoals Van der Veen of De Jong.

Veranderingen in de 20e eeuw

In de 20e eeuw veranderde er veel op het gebied van achternamen. Zo werd het in 1998 mogelijk om de achternaam van de moeder te gebruiken in plaats van die van de vader. Ook werd het steeds gebruikelijker om dubbele achternamen te gebruiken.

Daarnaast kwamen er steeds meer mensen naar Nederland die een andere achternaamtraditie hadden. Zo hebben veel mensen uit Suriname en de Antillen een achternaam die verwijst naar hun Afrikaanse of Indiaanse afkomst.

Conclusie

Achternamen zijn ontstaan in de Middeleeuwen als bijnaam om mensen te identificeren. In de loop der tijd werden deze bijnamen steeds vaker gebruikt als vaste achternaam. Met de invoering van de Burgerlijke Stand in 1811 werd het verplicht om een achternaam te hebben. Tegenwoordig zijn er steeds meer mensen met een dubbele achternaam of een achternaam die verwijst naar hun afkomst.

Hoewel achternamen dus al eeuwenlang bestaan, zijn ze nog steeds in beweging. Wie weet wat de toekomst nog brengt op het gebied van achternaamtradities.

Plaats een reactie